Chiara Overvoorde
Ouders doen vaak hun best om een mooie naam uit te kiezen voor hun kinderen. Het kan echter zo zijn dat het kind zelf niet tevreden is met zijn of haar naam. Aan de andere kant is het ook mogelijk dat iemand juist bezwaren heeft tegen zijn achternaam. Bij de rechtswinkel komt er weleens een zaak voorbij waarbij iemand aangeeft grote bezwaren te hebben tegen zijn voornaam, of juist problemen heeft met zijn achternaam. Er bestaan daarom mogelijkheden voor iemand om deze naam wijzigen. Dit kan zowel voor een meerderjarige als een minderjarige, en zowel voor de achter- als de voornaam.
Het wijzigen van de voornaam
Voor het wijzigen van de voornaam geldt dat men een verzoekschrift tot naamswijziging moet indienen bij de rechtbank. In dit verzoekschrift moet duidelijk worden onderbouwd welk zwaarwichtig belang men hierbij heeft. Voor de procedure van het wijzigen van de voornaam is bijstand door een advocaat verplicht.
Het wijzigen van de achternaam van een meerderjarige
Een meerderjarige kan onder bepaalde (strenge) voorwaarden zijn achternaam wijzigen. Deze voorwaarden volgen uit het Besluit Geslachtsnaamwijziging. Het verzoek tot naamswijziging, dat wordt ingediend door middel van een aanvraagformulier, wordt behandeld door Justis, die dit doet namens het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Een aanvraag kan alleen worden ingediend indien men de Nederlandse nationaliteit heeft, staatloos is of een verblijfsvergunning heeft.
Redenen van wijziging kunnen zijn dat iemand de achternaam van de andere ouder wil, de naamskeuze van de ouders wil herzien of dat men dezelfde naamswijziging wil doorvoeren als de ouder wil. Andere redenen kunnen zijn: de naam is ongepast of bespottelijk (denk aan een chirurg met de achternaam De Slagter’), de naam komt te vaak voor (zoals Jansen of De Jong), de naam is verkeerd gespeld (ij in plaats van y) of de naam veroorzaakt psychische schade.
Wanneer dat laatste het geval is, dus wanneer de naam psychische schade veroorzaakt, dan moet het gaan om hinder in het dagelijks leven, die gerelateerd is aan de huidige naam en die leidt tot lichamelijke of psychische schade. Deze schade moet worden vastgesteld in een rapport dat door een onafhankelijke BIG-geregistreerde gedrags-deskundige is opgesteld.
Het wijzigen van de achternaam van een minderjarige
Het wijzigen van de achternaam van een minderjarige zit wat ingewikkelder in elkaar. Een wijziging kan alleen onder strenge voorwaarden en door de wettelijke vertegenwoordigers van het kind. Dit zijn degenen die belast zijn met het ouderlijk gezag. Hebben beide ouders het ouderlijk gezag, dan ondertekenen zij beiden het verzoek tot naamswijziging. Als één van beide ouders weigert in te stemmen met het indienen van het verzoek, dan kan de andere ouder een verzoek tot vervangende toestemming indienen bij de rechtbank. Daar komt bij dat de persoon van wie het kind de achternaam krijgt, altijd moet instemmen; net als het kind van 12 jaar of ouder.
De achternaam van een kind kan slechts in beperkte gevallen worden gewijzigd:
- bij scheiding, einde geregistreerd partnerschap of beëindiging samenleving van de ouders. In dit geval krijgt de kind de achternaam van de ouder die het kind verzorgt en opvoedt.
- de partner van de ouder, die niet de ouder is, verzorgt en voedt het kind op. Het kind kan dan de naam krijgen van de partner.
- als het kind wordt verzorgd en opgevoed door een pleegouder of verzorger, dan kan het kind de achternaam krijgen van de pleegouder of verzorger.
Er zijn echter wel voorwaarden verbonden aan het wijzigen van de achternaam van het kind. Zo geldt er een verplichte verzorgingstermijn: er moet een aaneengesloten periode zijn waarin degene van wie het kind de achternaam krijgt het kind heeft opgevoed en verzorgd. Deze verzorgingstermijn bedraagt vijf jaar voor kinderen tot 12 jaar en drie jaar voor kinderen van 12 tot 18 jaar en begint te lopen nadat het einde van het huwelijk is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand of vanaf de datum van verbreking van de buitenhuwelijkse samenleving zoals staat vermeld in de Basisregistratie Personen.
Hoewel de verplichte verzorgingstermijn de hoofdvoorwaarde is, zijn hier ook uitzonderingen op mogelijk. Zo kan het zijn dat er wel aan de verplichte verzorgingstermijn wordt voldaan, maar dat de andere ouder tegen de naamswijziging is. In principe wordt het verzoek dan afgewezen.
Echter, wanneer het kind jonger dan twaalf jaar is kan het verzoek tóch worden toegewezen, namelijk wanneer er sprake is van een van de twee uitzonderingen:
- De ouder die een naamswijziging weigert is onherroepelijk veroordeeld vanwege het plegen van misdrijven tegen het kind; of
- De verzoeker kan aantonen dat de ouder van wie het kind de naam heeft, niet of nauwelijks met het kind heeft samengeleefd.
Is het kind ouder dan twaalf jaar, maar wel minderjarig, dan is instemming van het kind zelf vereist én de andere ouder moet alsnog instemmen met de naamswijziging.
Heeft u vragen over de mogelijkheden voor een naamswijziging? Maak dan een kosteloze en vrijblijvende afspraak met een van onze vrijwilligers.
