Eline van Hagen
De verkiezingen zijn inmiddels achter de rug, de uitslagen zijn bekend en nu begint de grootste uitdaging: de formatie. In de verkiezingsprogramma’s van de partijen werd ook aandacht besteed aan het arbeidsrecht. Een van de vragen die op kwam borrelen, was: ‘in hoeverre nemen partijen flexibele arbeid rondom tijdelijke en vaste arbeidscontracten mee in hun programma’s?’ De in 2015 ingevoerde Wet Werk en Zekerheid (WWZ) speelt daar een grote rol in, die als doel had flexwerkers sneller aan een vast arbeidscontract te helpen. Een ander doelstelling betrof het ‘minder vast maken’ van contracten door middel van eenvoudiger en goedkoper ontslagrecht.
Zijn de doelen gerealiseerd? Er is gebleken dat de meeste flexwerkers al na twee jaar hun baan verliezen en vaste contracten zijn juist meer vast geworden door het stelsel van limitatieve ontslaggronden.
Een taak voor de politiek is om oplossingen voor dit probleem te bedenken. Hoe gaan ze dit herstellen? Welke middelen worden daarvoor ingezet? Hoe verschilt de visie van de ene partij op de andere partij?
PvdA
De PvdA legt de focus op een aantal punten, zoals opbouw van de transitievergoeding vanaf de eerste dag en een vast contract conform de cao (flexcontracten alleen voor aantoonbaar tijdelijk werk). Daarnaast wil de PvdA een gedifferentieerde WW-premie voor werknemers afhankelijk van contractsvorm. Voor kleine werkgevers moet er een collectieve zorgverzekering worden ingevoerd vanwege risico’s bij loondoorbetaling bij ziekte.
Het doel van de PvdA is duidelijk: verschillen tussen flex- en vaste werkers nivelleren. Flexwerkers hebben recht op een transitievergoeding bij beëindiging van het contract en de door de werkgever verschuldigde WW-premie zal bij zo’n flexcontract hoger zijn dan bij een vast contract. De intenties zijn helder, maar zullen deze maatregelen niet averechts werken? ZZP’ers worden op deze manier nóg aantrekkelijker voor werkgevers.
VVD
De VVD wil een verbod op nulurencontracten in bepaalde sectoren ongedaan maken, omdat ze de verantwoordelijkheid over contractvorm aan de werkgever en werknemer over willen laten. Volgens de VVD moeten er meer tijdelijke contracten en daarmee tijdelijke contracten van lange duur komen. Bovendien is het van belang dat je eenvoudig een arbeidscontract moet kunnen opzeggen en er niet al te veel kosten aan gebonden zijn. Voor werkgevers zijn de standpunten van de VVD een walhalla. Maar was versoepeling van het ontslagrecht niet juist een van de doelen van de WWZ? En zijn deze doelen nu juist niet gerealiseerd? Hoe de VVD het ontslagrecht wel gaat versoepelen blijft nog een verrassing.
CDA
Het CDA is voor extra ontbindingsmogelijkheden voor de kantonrechter, zodat men sneller voor een vast contract kiest. Het CDA wil loondoorbetaling bij ziekte voor werkgevers fors terugbrengen en zou graag meer mogelijkheden voor meerjarige arbeidscontracten zien, zoals een contract van vijf jaar.
De invoering van de WWZ had tot gevolg dat contracten juist alleen maar vaster werden, werkgevers werden nog meer terughoudend om een vast contract aan te bieden in samenhang met het betalen van een transitievergoeding en loondoorbetalingsplicht bij ziekte. Om daar tegenin te gaan, worden aan de kantonrechter meer mogelijkheden gegeven om te kunnen overgaan tot ontbinding van een arbeidscontract en het terugbrengen van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte. Echter, de huidige transitievergoeding blijft pas verschuldigd na 24 maanden. En op welke wijze krijgt de kantonrechter meer ontbindingsmogelijkheden? Door middel van een open norm zoals ‘gewichtige omstandigheden’ (voor WWZ) of een toevoeging van limitatieve gronden?
D66
Slechts één contractvorm, namelijk het arbeidscontract voor onbepaalde tijd, is hetgeen waar D66 voor pleit. Daarnaast staat D66 voor modernisering van het ontslagrecht, modernisering van het ontslagrecht, direct na de start opbouw van transitievergoeding en voor de eis dat de transitievergoeding daadwerkelijk wordt gebruikt als stap naar een nieuwe job.
De D66 heeft zeer ambitieuze plannen. Zou het totaal omgooien van de huidige wet de juiste veranderingen tot gevolg hebben? Wat heeft slechts één contractvorm als voordeel? En werkt het juist niet averechts?
GroenLinks
GroenLinks wil de kosten van tijdelijke contracten omhoog krikken door bijvoorbeeld hogere WW-premies in te voeren. Daarnaast staat ook GroenLinks achter de transitievergoeding vanaf de eerste werkdag en GroenLinks zou graag de mogelijkheid van een tweede meerjarig arbeidscontract invoeren.
GroenLinks sluit aan bij de PvdA en het CDA. De maatregelen die zij stelt, kunnen best een positief effect hebben op het gat tussen flex en vast. Of versterk je hierdoor juist de positie van ZZP’ers door het duurder maken van flexcontracten? Logischerwijs zal een werkgever overstappen naar ZZP’ers in plaats van flexwerkers.
SP
De SP komt met het volgende: verhoging van de WW-premie bij flexibel werk en verlaging bij vast werk, de transitievergoeding treedt na één maand in werking en wordt verhoogd naar tweederde van het maansalaris per vol dienstjaar.
De SP is niet de enige die de WW-premie bij flexcontracten als wondermiddel ziet om de flexibilisering aan te pakken. De SP houdt echter net als GroenLinks en PvdA geen rekening met de mogelijke aantrekkingskracht van de zzp’er als gevolg van het duurder maken van flexcontracten.
De formaties zijn in volle gang. Er wordt gespeculeerd over de partijen die samen Nederland gaan regeren. Welke standpunten uit de partijprogramma’s rondom flex en vast uiteindelijk stand houden, is nog een groot vraagteken. Ik sta er niet van versteld wanneer de VVD haar stem doordrukt en het straks nog makkelijker wordt voor een werkgever om zijn werknemer op straat te zetten. De tijd zal leren welke veranderingen er in het arbeidsrecht zullen optreden.
Heeft u vragen over uw arbeidsovereenkomst? Neem dan contact met ons op voor een kosteloze en vrijblijvende afspraak.
